Një vajzë tre vjeçe ka bërë një zbulim të rrallë arkeologjik gjatë një shëtitjeje familjare në Tel Azekah, një vend i njohur arkeologjik në Izrael. Ziv Nitzan, nga Moshav Ramot Meir, gjeti një vulë të lashtë 3,800-vjeçare, e cila i përket epokës së Mesme të Bronzit.
Si u bë zbulimi?
Gjatë një shëtitjeje me familjen e saj në fillim të marsit, Ziv pa një gur të pazakontë dhe e mori në dorë. Kur hoqi rërën prej tij, u zbulua vula e lashtë. E motra e saj, Omer Nitzan, kujton momentin e emocionueshëm:
“Ziv u përkul dhe, mes të gjithë gurëve rreth saj, ajo mori këtë gur të veçantë. Kur e pastroi, pamë diçka ndryshe. I thirra prindërit tanë dhe e kuptuam se ishte diçka e veçantë! E raportuam menjëherë tek Autoriteti i Antikiteteve të Izraelit.”
Një skarab egjiptian në zemër të Kanaanit
Sipas Dr. Daphna Ben-Tor, një eksperte e artefakteve të lashta, objekti është një skarab kananit, një lloj vula që përdorej si hajmali dhe vulë zyrtare në epokën e Bronzit.
Skarabët kishin origjinën në Egjiptin e lashtë dhe kishin formën e një brumbulli të shenjtë, simbol i jetës së re dhe rilindjes. Ata përdoreshin në varre, ndërtesa publike dhe shtëpi private, shpesh me simbole dhe mesazhe që pasqyronin besimet fetare dhe statusin social.
Tel Azekah – Një vend i rëndësishëm historik
Zbulimi u bë në Tel Azekah, një vend arkeologjik në rajonin Shephelah, ku janë gjetur dëshmi nga mbretëria e Judës dhe periudha të tjera historike. Tel Azekah është i njohur edhe si fusha e betejës biblike ku Davidi u përball me Goliathin.
Profesor Oded Lipschits, drejtor i gërmimeve në këtë vend, shpjegon rëndësinë e gjetjes:
“Për gati 15 vjet kemi gërmuar në Tel Azekah dhe kemi zbuluar se gjatë epokës së Bronzit, këtu lulëzoi një nga qytetet më të rëndësishme të Ultësirës së Judesë. Skarabi i gjetur nga Ziv i bashkohet shumë objekteve egjiptiane dhe kananite, duke dëshmuar për lidhjet e forta kulturore mes Kanaanit dhe Egjiptit.”
Një zbulim që do të ekspozohet për publikun
Vula e lashtë do të prezantohet në një ekspozitë speciale të Pashkës të organizuar nga Autoriteti i Antikiteteve të Izraelit në Jerusalem.
Ministri i Trashëgimisë, Amichai Eliyahu, e cilësoi këtë zbulim si një lidhje mes të kaluarës dhe të tashmes:
“Zbulimi i bërë nga Ziv na lidh me historinë e qytetërimeve të lashta që kanë jetuar në këtë tokë mijëra vjet më parë. Në Izrael, edhe fëmijët mund të bëhen pjesë e zbulimeve arkeologjike.”
Drejtoresha e Autoritetit të Antikiteteve të Izraelit, Eli Escusido, përgëzoi Ziv dhe familjen e saj për dorëzimin e artefaktit, duke theksuar:
“Falë Ziv-it, ky objekt i rrallë do të jetë i aksesueshëm për të gjithë dhe do të na ndihmojë të kuptojmë më mirë historinë e lashtë.”