Një dëshmi e rrallë fotografike nga viti 1970 rikthen në vëmendje epokën e artë të marrëdhënieve shqiptaro-kineze, ku edhe profesionistët e imazhit trajtoheshin me protokoll të lartë shtetëror.
Në foto shfaqet delegacioni i fotografëve shqiptarë i përbërë nga emra të njohur të kohës: Katjusha Kumi, Pleurat Sulo, Jani Ristani dhe Refik Veseli. Ata qëndruan për disa muaj në Kinë për t’u trajnuar në teknika të avancuara fotografike dhe për të vizituar vendin, në një kohë kur Shqipëria po investonte në forcimin e strukturave të saj mediatike, të cilat, ashtu si në Kinë, ishin nën kontroll të rreptë shtetëror.
Midis propagandës dhe dokumentares
Analiza e kësaj periudhe tregon se prodhimi fotografik shtetëror ishte kompleks dhe shumëdimensional. Megjithëse shpesh etiketohet thjesht si “fotografi propagandistike”, realiteti ishte më i larmishëm. Prodhimi i imazheve shërbente për qëllime të ndryshme:
-
Dokumentare/Informuese: Imazhe të natyrës së përgjithshme për informim publik.
-
Të mesazhit politik: Imazhe të vëna në skenë për të përcjellë ideologji specifike.
-
Të rezervuara: Fotografi rreptësisht të kufizuara, si ato të Enver Hoxhës dhe familjes së tij, të cilat menaxhoheshin nga një shërbim i posaçëm arkivor.
Megjithatë, fotografët shfrytëzonin mundësitë e udhëtimeve zyrtare për të lëvruar zhanre të tjera, si peizazhi apo fotografia artistike, shpesh duke përdorur aparatet që u ishin dhuruar gjatë vizitave.
Rishikimi i historisë së fotografisë
Studiuesit theksojnë se termi “fotografi propagandistike” për prodhimin e botës komuniste mund të jetë kufizues. Ai rrezikon të fshijë larminë e praktikave dhe të izolojë padrejtësisht fotografinë e Lindjes nga ajo Perëndimore.
Hulumtimet sugjerojnë se, përtej kornizave politike, fotografia shqiptare e kohës, qoftë ajo e shtypit apo familjare, ndante modele të përbashkëta estetike dhe teknike me fotografinë botërore të periudhës, duke dëshmuar për një zhvillim paralel artistik pavarësisht regjimit autoritar.
