Një zbulim novator arkeologjik në Lefkada, Greqi, ka zbuluar teatrin e parë të lashtë grek të gjetur në Ishujt Jon. Ky zbulim monumental, pas vitesh gërmimesh, u bë i njohur në vitin 2023 pas përpjekjeve të gjera të drejtuara nga Eforati i Antikiteteve të Etolisë-Akarnanisë dhe Lefkadës, në bashkëpunim me Ministrinë Greke të Kulturës. I vendosur në Kodrën Koulmos, rreth tre kilometra në jug të qytetit modern të Lefkadës, ky teatër ofron një dritare unike në historinë e pasur kulturore të rajonit, i cili dikur ishte një qendër e rëndësishme tregtare dhe ekonomike.
Gërmimi sistematik i zonës filloi në vitin 2017 nën drejtimin e Dr. Olympia Vikatou, Drejtoreshë e Antikiteteve dhe Trashëgimisë Kulturore. Edhë pse vendndodhja e teatrit ishte e njohur që nga viti 1997, përpjekjet e plota të gërmimit filluan vetëm pas një rizbulimi të vendit dhe ekzaminimit të kujdesshëm të zonës.
Për shkak të mbulimit nga ullishtat dhe strukturat informale të ndërtuara me kalimin e kohës, vendi ka qenë një sfidë për të zbuluar të gjitha sekretet e tij. Megjithatë, pas viteve të punës, në vitin 2023, struktura monumentale doli më në fund në dritë.
Teatri, i ndërtuar në shekullin IV para Krishtit, është një shembull tipik i arkitekturës greke të lashtë, i njohur për akustikën dhe pamjen e tij. Zona e ndenjëseve, e njohur si koilon, përmban 21 rreshta ulësesh, me seksionet e poshtme që mbeten në gjendje më të mirë se pjesët e sipërme. Ekspertët vlerësojnë se teatri mund të ketë mbajtur rreth 3,500 spektatorë, me plane për një strukturë më të madhe që mund të strehojë deri në 11,000 njerëz.
Ndër gjetjet më tërheqëse janë tre frone guri të gdhendur, të zbukuruar me motive zogjsh, delfinësh dhe një sirenë, që besohet se kanë qenë rezervuar për zyrtarë të rangut të lartë dhe priftërinj, duke treguar rëndësinë kulturore dhe qytetare të teatrit.
Me rënien e qytetit të Lefkadës në periudhën romake, teatri u braktis dhe shumë nga materialet e tij u ripërdorën për ndërtime të tjera. Pavarësisht kësaj, teatri mbetet një monument i fuqishëm i kulturës së dikurshme të qytetit dhe tani konsiderohet simboli më i rëndësishëm i Lefkadës.
Ekipi i gërmimit, i udhëhequr nga Dr. Olympia Vikatou, vazhdon punën për ruajtjen dhe mbrojtjen e teatrit, me qëllimin që ai të bëhet i aksesueshëm për publikun, si pjesë e përpjekjeve të Ministrisë Greke të Kulturës.
Zbulimi i teatrit ofron një pasqyrë të thellë të jetës, politikës dhe kulturës së qytetit të lashtë të Lefkadës, duke nxjerrë në pah rëndësinë e tij strategjike dhe kulturore.